De geslachtsnaam Gladiolus is afgeleid van het Latijnse gladiolus wat een klein zwaard betekent, en dat verwijst naar de smalle, zwaardvormige bladeren die door veel Gladiolus- soorten worden geproduceerd.
De Gladiool heeft een groot verspreidingsgebied en komt voor in Zuid-Europa, Azië, West-Afrika en Zuid-Afrika
In dit artikel beperk ik mij tot zeldzame gladiool soorten endemisch in Zuid Afrika.
Ik heb nu drie Zuid-Afrikaanse gladiool soorten in de tuin staan, die naar verluid behoorlijk zeldzaam zijn in cultivatie. Het gaat om Gladiolus flanaganii, Gladiolus papilio ruby en Gladiolus dalenii.
De eerste twee soorten heb ik gekocht en de laatste heb ik gezaaid van zaden van het Zuid-Afrikaanse bedrijf Silverhill Seeds.
Gladiolus dalenii is een bladverliezende wintergroene vaste plant. Het groeit tot 2 m hoog.
Deze soort groeit in de zomerse regenregio’s van de Oostkaap ten noorden van Oost-Londen tot het zuiden van KwaZulu-Natal, van de kust tot zo ver landinwaarts als de grens met Lesotho. Verder naar het noorden strekt het zich uit door tropisch Afrika tot aan West-Arabië. Het wordt gevonden in open grasland, bossen en struikgewas en in rotsachtige gebieden, vaak tussen rotsen langs beekjes, op hoogtes tot 2500 meter.
Het is een gemakkelijke plant om te kweken en kan zowel uit knollen als uit zaden worden gekweekt. Plant de bollen in goed doorlatende, zandige leemgrond in de volle zon. Omdat dit een in de zomer groeiende soort is, plant u knollen in het voorjaar en geeft u tijdens het groeiseizoen veel water. Men moet het gebruik van anorganische meststoffen vermijden, vooral die met een hoog stikstofgehalte. Gebruik liever compost, en beendermeel kan ook nuttig zijn. De knollen kunnen tijdens de winterslaapperiode in de grond worden gelaten, of worden opgetild en opgeslagen op een koele, luchtige plaats om bederf te voorkomen.
Gladiolus flanaganii groeit van nature op kliffen, op de Drakensberg in Zuid-Afrika. Het is een laagblijvende soort die niet hoger wordt dan 40 cm. De plant heeft de naam ‘Suicide Lily’ gekregen, omdat het een hele klus is om bij de plant te komen die op erg steile kliffen groeit en het wel eens mis is gegaan, als men zaden wou verzamelen van deze soort.
Gladiolus papilio ‘Ruby’ Schitterende gladiool met donkere bloedrode bloemen en opgerichte zwaardvormige blad. De bloemknoppen zijn magentarood, en de bloemen hebben een diep rozerode kleur.
