Bursaria spinosa (Pittosporaceae)
Bursaria spinosa, ook wel bekend als de Sweet Bursaria of Australische braamstruik, is een veelzijdige struik die behoort tot de Pittosporaceae-familie. Deze inheemse Australische plant heeft een aantal interessante kenmerken en groeit in verschillende delen van het land. In Australië kan de plant 25 tot 60 jaar oud worden. Bursaria is afgeleid van het Griekse woord ‘bursa’, dat betekent een zak of tas-achtige structuur. Deze Latijnse benaming is zeker van toepassing gezien de vele tas-achtige zaad capsules die prominent worden weergegeven vanaf de late zomer. ‘Spinosa’ verwijst naar de stekelige / doornige aard van de meest voorkomende ondersoort, namelijk Bursaria spinosa var. spinosa.
Uiterlijk en Kenmerken
- Hoogte: Bursaria spinosa kan uitgroeien tot een struik van ongeveer 3 tot 10 meter hoog.
- Bladeren: De bladeren zijn smal, groen en glanzend, en hebben een puntige vorm.
- Bloemen: De plant produceert kleine, geurige, witte bloemen. De bloemen zijn erg aantrekkelijk voor bijen en andere bestuivers.
- Vruchten: Na de bloei ontwikkelt de plant kleine, stekelige zaaddozen (vandaar de naam “bursaria”, afgeleid van het Latijnse woord voor zak of doos).
Verspreiding en Habitat
Bursaria spinosa groeit in een groot deel van Australië, van Queensland tot Tasmanië, en komt voor in verschillende klimaten, waaronder gematigde en subtropische zones. De plant is te vinden in open bossen, graslanden, en soms zelfs in kustgebieden. Hij groeit vaak in de buurt van eucalyptusbossen en kan goed gedijen naast inheemse graslanden.
Klimaat en Temperaturen
In zijn natuurlijke omgeving ervaart Bursaria spinosa zomerse temperaturen die kunnen oplopen tot 35°C, terwijl de wintertemperaturen vaak dalen tot ongeveer 0°C. De plant is goed bestand tegen extreme weersomstandigheden en kan zowel hitte als vorst verdragen. Dit maakt hem bijzonder geschikt voor droge, schrale omstandigheden.
Bodem en Neerslag
De plant geeft de voorkeur aan goed doorlatende grond, waaronder zandige en kleiige bodems. Hij kan ook overleven in arme, rotsachtige bodems. Bursaria spinosa groeit vaak in gebieden met een jaarlijkse neerslag tussen 500 en 1200 mm. Hoewel hij droge omstandigheden goed kan verdragen, reageert hij positief op regenval en groeit hij sterker wanneer hij toegang heeft tot voldoende water.
Ecologische Rol
Deze plant speelt een belangrijke rol in het ecosysteem. De bloemen zijn een uitstekende bron van nectar voor bestuivers zoals bijen en vlinders, en de struik biedt schuilplaatsen voor kleine vogels en dieren. Bovendien wordt Bursaria spinosa vaak gebruikt voor herstel van inheemse landschappen en voor het aantrekken van biodiversiteit.
Groeipartners
Bursaria spinosa groeit vaak in de buurt van soorten zoals Eucalyptus, Acacia, en inheemse graslanden zoals Themeda triandra (kangoeroegras). Deze combinatie van planten zorgt voor een gezonde, inheemse omgeving waarin verschillende soorten flora en fauna gedijen.
Vermeerdering en Onderhoud
De plant kan worden vermeerderd door zaad of door stekken. De zaden hebben vaak een koude stratificatie nodig om te ontkiemen, wat betekent dat ze een koude periode moeten doormaken voordat ze kunnen ontkiemen. Bursaria spinosa vereist weinig onderhoud zodra hij is gevestigd, en hij heeft de neiging om goed te herstellen na verstoring, zoals branden, dankzij de kieming van zaad in de grond.
Interessante Feitjes
- De geurige bloemen van Bursaria spinosa zijn niet alleen aantrekkelijk voor bijen, maar ook voor honingproducenten, die de plant waarderen voor de rijke nectarbron.
- Bursaria spinosa wordt soms gebruikt in traditionele inheemse medicijnen voor de behandeling van verschillende kwalen, hoewel dit tegenwoordig minder voorkomt.
- In het landschap wordt de plant vaak gebruikt voor het aantrekken van bestuivers en als een natuurlijke barrière dankzij zijn stekelige takken.
Verzorging:
Deze plant stelt weinig eisen, ik zou persoonlijk wel zorgen voor een goede drainage en een standplaats op de volle zon in goed vochtvasthoudende grond. Mijn ervaring is dat deze plant veel sneller groeit in vochtvasthoudende grond, dan in arme zandgrond.
Wij hadden de moederplant in zandgrond staan en een stek daarvan, hebben wij naast onze woning geplant. Daar stond vroeger een bos en deze grond is heel humusrijk en houdt goed vocht vast.
Na een paar jaar was de gestekte plant al veel groter dan de moederplant.
Stekken:
Half verhoute stekken van 10 cm lang, genomen van de nieuwe groei van het seizoen.
Zaaien:
Verse zaden met koude stratificatie (+4C voor 3-4 weken) geeft goede resultaten,
het kan ongeveer 4-6 weken duren voordat de zaadjes ontkiemen.
Winterhard:
-8C tot -16C, sommige planten waren in Engeland onbeschadigd na een temperatuur van -14C. Winterhardheid kan je bij deze plant aflezen aan het blad, des te kleiner het blad des te meer vorst de soort verdraagt.
Verkrijgbaarheid:
De plant is voor zover ik het weet nergens te koop.
2020 Update:
Deze plant staat sinds de zomer van 2015 bij ons in de tuin. Wij hebben twee exemplaren in de tuin en die zijn allebei met minimale schade door de winter gekomen. In 2019 staan beide planten nog steeds te ‘shinen’ in de tuin en het lijkt erop dat ze winterhard zijn in Nederland. Ik heb in 2019 wel een plant verplaatst naar een ander deel van de tuin, omdat hij dan in veel betere grond staat.
2024 update
Soms moet je keuzes maken. De Bursaria groeide veel te snel en wordt veel te groot, waardoor andere planten zoals onze Fitzroya cupressoides in de verdrukking komt te staan. Daarom heb ik maar besloten om de Bursaria uit de tuin te halen, zodat de andere planten meer ruimte krijgen om te groeien. Gelukkig hebben wij nog een Bursaria in de tuin staan die vrij staat van andere planten en genoeg ruimte heeft om te groeien, zonder dat andere planten in de verdrukking komen te staan.
